Van’da Esnaf Zor Günler Yaşıyor: Enflasyon ve Maliyetler Artıyor!

VAN – Yüksek enflasyon, gün geçtikçe artan hayat pahalılığı, işsizlik, banka borçları, gıda fiyatları, faturalar ve dahası, yaşamı günden güne zorlaştırıyor. Ancak bu maliyetler en çok en yoksul kentleri etkiliyor. TÜİK verilerine göre bu kentlerden biri de Van…

Van’da gündelik yaşamın maliyeti, sadece işsizin ve çalışanın değil esnafın da belini büküyor. Van Lokantacılar ve Fırıncılar Odası’nın paylaştığı bilgilere göre, 2024 yılının ilk 10 ayında yeme-içme sektöründe faaliyet gösteren 600’ü aşkın esnaf kepenk kapattı.

‘Gıdaların maliyeti artıyor, esnaf zor durumda!’

Van Lokantacılar ve Fırıncılar Odası Başkanı Sabri Işık, esnafın içinde bulunduğu darboğazı şöyle anlatıyor: “Esnafın KDV girişi yüzde 1 iken KDV çıkışı yüzde 10. Yani yüzde 9’luk bir KDV farkı var. Örnek vermek gerekirse, bir lokanta 300 liraya sattığı bir kebabın 50 lirasını devlete vergi olarak ödüyor. Öte yandan kiralarda çok yüksek artışlar yaşandı. İşçilerin maaş ve sigorta giderleri arttı. Esnaf olarak girdilerimiz serbest piyasaya, satışlarımız rayiç bedele bağlı. Ortada bir kar marjı da kalmadığı için esnaf kepenk kapatmaya başladı.”

Van Lokantacılar ve Fırıncılar Odası Başkanı Sabri Işık

‘Esnafın Kredileri ve Borçları Artıyor!’

Işık, dükkanını kapatan esnafın nasıl geçinmeye çalıştığını ise şöyle anlatıyor: “Dükkanını kapatan esnaf, borcun içinde kalıyor. Geçimini sağlamak için bir başka meslektaşının yanında işçi olarak çalışmak zorunda kalıyor. Bu zamanda, eleman olmak esnaf olmaktan daha iyi.”

Dükkanını kapatmamak için direnen esnaf ise maliyetleri düşürmeye çalışıyor. Bu maliyetlerin başında ise personel giderleri geliyor. Bu durumun, işsizliği artıracağını söyleyen Işık, “Bizim esnafımız küçük ve orta ölçekli esnaftır. Düşünün, bir lokanta 10 personel çalıştırıyor. Bunların maaşları, sigortaları, stopajları derken esnaf artık işçi çalıştıramıyor. Haliyle ocağın da bulaşığın da başına esnaf kendisi geçiyor. Bir esnaf, personelinin sigortasını peşin yatırması gerektiği için yatırıyor ama kendi BAĞ-KUR’unu yatıramıyor. Gidin bakın, esnafımızın yüzde 95’i BAĞ-KUR’a borçlu” diyor.

Yeni yıl, esnaf için ‘yeni bir maliyet artırımı’ anlamına geliyor. Asgari ücrete, SGK primlerine ve daha birçok kaleme yeni yılla birlikte yeni zamlar bekleniyor. Bu nedenle çoğu esnaf, kışı atlatamayacağını düşünüyor.

İşte Van’da esnafın yaşadığı güçlükler ve mali zorluklar böyle devam ediyor. İranlı turistlerin gelmemesi de ekonomiyi olumsuz etkiliyor. Van’da esnaf her geçen gün biraz daha zor duruma düşüyor. Bu durum karşısında atılacak adımlar merak konusu…